Midden in de Stille Oceaan, zo’n 200 kilometer van de kust van Guam en op zo’n 11 kilometer diepte, ligt Challenger Deep, het diepste gedeelte van de beroemde Marianentrog.
Deze trog is een 69 kilometer breed ravijn dat ruim 2.000 kilometer doorloopt langs de randen van twee tektonische platen. De trog geldt als een ware schatkamer voor een uniek ecosysteem van planten, dieren en micro-organismen.
Volgens een nieuwe studie die in het tijdschrift Microbiome gepubliceerd is, bestaat er een groep bacteriën die niet alleen de extreme druk in de trog kan overleven, maar zich ook nog eens voedt met de koolwaterstofmoleculen die we vinden in aardolie en gas.
Deepwater Horizon
Dergelijke olie-etende bacteriën worden ook wel aan het zeeoppervlak aangetroffen. Ze speelden een cruciale rol in het afbreken van de olie die in zee terechtkwam na de ramp met de Deepwater Horizon in 2010 in de Golf van Mexico. Wetenschappers denken nu dat deze microscopisch kleine olie-eters ingezet kunnen worden om olievervuiling aan te pakken.
Challenger Deep is “ongastvrij ten opzichte van elk op aarde levend organisme. Koud en compleet duister. En de druk is er extreem en verplettert elk organisme binnen een fractie van een seconde”, zegt bioloog Jonathan Todd, van de Britse universiteit van East Anglia en co-auteur van de studie, tegen Business Insider.
"Hoe de micro-organismen in deze omgeving kunnen overleven is nog steeds een raadsel en een van de kernvragen van ons vervolgonderzoek", zegt hij.
Het verzamelen van onderzoeksmateriaal uit Challenger Deep is geen sinecure. Slechts een paar expedities hebben de bewoners bestudeerd die op 11 kilometer onder het zeeoppervlak leven. (Slecht nieuws voor alle Jason Statham-fans: er is tot op heden nog geen levende megalodon ontdekt.)
Monsters
De onderzoekers lieten flessen en boren afzinken en verzamelden monsters van water en sediment op verschillende diepten. "Denk eens aan de lengte en het gewicht van de kabel die nodig is om op diepten van meer dan 10 kilometer te vissen", zegt Jonathan Todd.
Na bestudering van de specimens ontdekte het team een nieuwe groep olie-etende bacteriën. Ook ontdekten ze dat de hoeveelheid koolwaterstofetende bacteriën in de Marianentrog groter is dan waar ook ter wereld (ze komen overigens overal ter wereld voor ).
Todd en zijn team weten niet waardoor dit komt. "Het kan zijn dat de hoeveelheid koolwaterstofmoleculen in de Marianentrog groter is in vergelijking met andere voedingsstoffen, waardoor er genoeg voedsel is voor een grote populatie", zegt Todd. Maar het kan ook zijn dat koolwaterstoffen zich hier ophopen als gevolg van de unieke topografische ligging van de trog.
Extreme omstandigheden
De onderzoekers denken dat de bacteriën juist dankzij de koolwaterstoffen kunnen overleven in de extreme omstandigheden van de Marianatrog. De druk in de trog is immens groot: zo'n 6.800 kilogram per vierkante inch (6,5 vierkante centimeter). Dat is meer dan duizendmaal zo groot als aan het zeeoppervlak.
Koolwaterstofetende bacteriën zijn al eerder ingezet om olievervuiling aan te pakken. In 2010 verloor de Deepwater Horizon voor de kust van Louisiana zo'n 900 miljoen liter olie in de Golf van Mexico. Een gebied ter grootte van Rhode Island werd gesloten voor de visserij en de plaatselijke economie stortte in. Ook toen werden verschillende soorten bacteriën, zoals de Alcanivorax borkumensis, ingezet om de olie op te ruimen.
De Alcanivorax was een van de typen bacteriën die Todd en zijn team aantroffen in de Challenger Deep. Volgens Todd is het heel goed mogelijk om de bacteriën uit de Marianentrog in te zetten voor hetzelfde werk. Hij houdt een slag om de arm en zegt dat meer onderzoek nodig is "om het potentieel van deze nieuwe bacterie te testen", maar Todds team is ervan overtuigd dat deze diepzeebacterie elke olie aan het oppervlak aankan.